Πολυκυστικές οωθήκες
Καλούνται οι ωοθήκες οι οποίες υπερηχογραφικά φαίνονται να περιέχουν πολλά μικρά ωοθυλάκια (διαμέτρου 5-8 mm) στην περιφέρεια. To φαινόμενο αυτό, που εμφανίζεται περίπου στο 15% των γυναικών, μπορεί να προκαλέσει διαταραχές στην περίοδο (αμηνόρροια ή αραιομηνόρροια), αλλά συνήθως βελτιώνεται μετά την ηλικία των 30 ετών είτε αυτόματα είτε με τη βοήθεια αντισυλληπτικών χαπιών.

Κύστες ωοθηκών
Φυσιολογικά οι ωοθήκες στην αναπαραγωγική ηλικία έχουν το σχήμα και το μέγεθος ενός αμυγδάλου. Ως όργανο έχoυν διπλή λειτουργία: την έκκριση ορμονών και την αναπαραγωγή. Η λειτουργικότητα των ωοθηκών φθίνει κατά την πρόοδο της αναπαραγωγικής ζωής της γυναίκας και εξαντλείται λίγα χρόνια πριν την έλευση της εμμηνόπαυσης.

Λειτουργικές κύστες
Πρόκειται για κύστεις που δημιουργούνται όταν σε κάποιο κύκλο δεν συμβεί ωορρηξία με αποτέλεσμα τα ωοθυλάκια που είναι γεμάτα με υγρό να διογκωθούν και να φτάσουν σε μέγεθος πορτοκαλιού ή και μεγαλύτερο. Οι κύστεις του ωχρού σωματίου εμφανίζονται μετά την ωορρηξία, όταν το άνοιγμα που απελευθερώνει το ωάριο δεν είναι αρκετό για να απελευθερωθεί όλο το υγρό.

Δερμοειδείς κύστες
Αυτές δημιουργούνται λόγω εγκλωβισμού υπολειμμάτων εμβρυολογικής ανάπτυξης και εκτός από υγρό μπορεί να περιέχουν ιστούς όπως τρίχες, δόντια κλπ. Αυξάνουν αργά σε μέγεθος αλλά όταν φτάσουν πάνω από 6 cm υπάρχει ο κίνδυνος να σπάσουν μέσα στην κοιλιά ή να συστραφούν με αποτέλεσμα η γυναίκα να βιώσει οξύ πόνο.

Αιμορραγικές κύστες
Είναι κύστεις με αίμα που μπορεί να υποστούν αυτόματη ρήξη και να προκαλέσουν πόνο. Αντιμετωπίζονται και αυτές χειρουργικά όταν προκαλούν συμπτώματα.

Ενδομητριωσικές κύστες
Αφορούν σε κύστεις που είναι αποτέλεσμα της ενδομητρίωσης, μιας πάθησης που δημιουργείται όταν κύτταρα, που κανονικά βρίσκονται μόνο στην εσωτερική επιφάνεια της μήτρας, αναπτύσσονται πάνω στην ωοθήκη και αιμορραγούν προκαλώντας κύστεις γεμάτες με αίμα (σοκολατοειδείς κύστεις). Προκαλούν έντονο πόνο κατά την περίοδο, αλλά και πριν ή μετά από αυτή, και είναι σημάδι βαριάς ενδομητρίωσης.

Η αντιμετώπιση των κύστεων αυτών, όπως και της ενδομητρίωσης συνολικά, γίνεται με λαπαροσκοπικές τεχνικές.

Οι κακοήθεις κύστεις των ωοθηκών είναι σπάνιες και αναπτύσσονται κυρίως στις γυναίκες που έχουν περάσει στην εμμηνόπαυση, αλλά δυστυχώς δεν δίνουν συμπτώματα παρά μόνον όταν η νόσος είναι προχωρημένη. Είναι απαραίτητο λοιπόν, οι γυναίκες αυτής της ηλικίας να παρακολουθούνται στενά από το γυναικολόγο τους και να αναφέρουν αμέσως οποιοδήποτε ενόχλημα νιώσουν στην κοιλιά και την πύελο. Η αντιμετώπιση των κακοήθων κύστεων των ωοθηκών εξαρτάται από το στάδιο που θα διαγνωσθούν και μπορεί να περιλαμβάνει συνδυασμό χειρουργικής αφαίρεσης και χημειοθεραπείας.

H διάγνωση των κύστεων των ωοθηκών γίνεται με βάση το ιστορικό της ασθενούς και τη βοήθεια του διακολπικού υπερηχογραφήματος. Χρήσιμες είναι σε ορισμένες περιπτώσεις και οι μετρήσεις δεικτών στο αίμα, όπως ο CA-125, ενώ επικουρικά μπορεί να χρειαστεί περαιτέρω απεικονιστικός έλεγχος με αξονική ή μαγνητική τομογραφία.